Brokoli AÄŸacı Biz sizi arayalým

Brokoli Ağacı

 

Brokoli Ağacı

Brokoli Ağacı

MAKALELER

Ana Sayfa   |  Mucizevi Bitkiler   |  Brokoli   |  Brokoli AÄŸacı

Brokoli Ağacı


Brokoli Ağacı

 Anayurfu bilinmeyen brokoli otsu bir bitkidir. Ülkemizde üretimi az olmakla beraber ABD de ve Avrupanın güneyinde tarımı yaygın bir ÅŸekilde yapılmaktadır. Herhangi bir yan etkisi olmayan brokoliye bazı yerlerde itakyan karnıbaharı denmektedir. 

Brokoli Ağacı


Bazı kaynaklarda, “Sebzeler arasında bir mucize” diye tanımlanan ama ne yazık ki Türkiye’de çok az tüketilen Brokoli, Turpgiller’dendir. Anayurdu bilinmeyen biryıllık otsu bitki brokolinin tarımı, Avrupa’nın güneyinde ve ABD’de yaygın biçimde yapılmaktadır. Ülkemizde brokoli üreticiliÄŸi ÅŸimdilik çok azdır. Karnabahara benzetilen bitkiye bazı yerlerde Ä°talyan karnabaharı ya da karnabahar azmanı adları da verilir.

30-50 cm. kadar boylanabilen brokolinin 5-10 cm. kalınlığındaki gövdesi etlidir. Gövdeye uzun birer sapla baÄŸlanan oval biçimli, yeÅŸil ya da gri tonlardaki yapraklarının üzeri mumla kaplıdır. Brokolinin başının (kellesinin) çapı 5-25 cm., ağırlığı 100-400 gr. kadardır. Bu baÅŸ kesilirse, yaprak koltuklarından sürgünler hızla geliÅŸir, üzerinde çiçek tomurcukları bulunan etli sürgünler ortaya çıkar. Ä°ÅŸte brokoli, bu çiçek taslakları ve çiçek sapları yenilen bir sebzedir.

Brokolinin iki ayrı formu vardır. Biri beyaz karnabahara benzer; baÅŸ brokoli ya da karnabahar brokolisi diye adlandırılır. DiÄŸeri, yeÅŸil çiçekli salkımları, Brüksel lahanası gibi gövdede yaprak koltuÄŸundan çıkar. Bu forma da sürgün brokoli denir.

Brokolinin çeÅŸitleri, taşıdığı renklere göre de, beyaz baÅŸlı, mor baÅŸlı ve yeÅŸil baÅŸlı çeÅŸit olarak üçe ayrılır. ÇiÄŸ ya da piÅŸirilerek tüketilen brokoli, haÅŸlandığında içerdiÄŸi vitaminlerin çoÄŸu kaynayan suya geçeceÄŸinden bu su dökülmeyip deÄŸerlendirilmelidir. Kalorisi düÅŸük bir sebze olduÄŸundan diyetlerde yer alan brokoli, dondurularak saklanmaya ve sonradan tüketilmeye çok uygundur.

BESÄ°N DEÄžERLERÄ°

100 gr. çiÄŸ (piÅŸirilmemiÅŸ) brokolinin içerdiÄŸi besin deÄŸerleri ÅŸöyle sıralanır: 34 kalori; 2,5 gr. protein; 2,9 gr. karbonhidrat; 0,2 gr. yaÄŸ; 0 kolesterol; yüksek oranlarda lif; 76 mgr. fosfor; 100 mgr. kalsiyum; 0,8 mgr. demir; 10 mgr. sodyum; 336 mgr. potasyum; 24 mgr. magnezyum; 0,6 mgr. çinko; 0.10 mgr. B1 vitamini; 0.20 mgr. B2 vitamini; 87 mgr. C vitamini; 1.3 mgr. E vitamini ve küçümsenemeyecek oranda A vitamini kaynağı betakaroten…

SAÄžLIÄžIMIZA YARARLARI

Yukarıdaki deÄŸerlerden görüleceÄŸi gibi brokoli, besin olarak en yararlı sebzelerden biridir. Bunun yanı sıra;

o Brokoli bedeni kanser tehlikesine karşı korur: Yapılan son bilimsel araÅŸtırmalar, Turpgiller familyasındaki sebzelerin kansere karşı bedeni koruduÄŸu; özellikle brokolinin yenilmesinin, akciÄŸer, kolon (kalınbağırsak) ve prostat kanserlerine yakalanma rizikosunu iyice azalttığını ortaya koymuÅŸtur.

o Brokoli, yüksek oranlarda A vitamini kaynağı betakaroten ile C ve E vitaminleri içerir: Kalp hastalıklarına yakalanma, kalp krizi geçirme ve katarakt illetine tutulma gibi rizikoları da en aza indirger.

o Yüksek oranlarda demir ile folik asit içeren brokoli kansızlığı önler. Ayrıca doÄŸum yapacak kadınların, spina bifida (yani omurganın bir yanının açık olması) hastalığına yakalanmış çocuk doÄŸurması rizikosunu en aza indirir.

Bütün bu önemli tıbbi etkilerinden yararlanılmak üzere, brokolinin diyetimize konularak öncelikle yenilmesi öÄŸütlenmektedir.

Dikkat: Brokoli bedenin iyot emilimini azaltır. Haftada 2-3 kezden fazla brokoli yiyen kiÅŸiler, iyotlu besinler ya da iyotlu tuzu almayı ihmal etmemelidir. Özellikle içme suyunun az iyot içerdiÄŸi yörelerde, bu önemlidir.

BÄ°TKÄ°SÄ°NÄ°N ÜRETÄ°LMESÄ°

Brokolinin meyveleri bakla (badıç) biçimindedir. Bir baklada 5-15 adet tohum bulunur. Bitki bu tohumlarla üretilir. Tohumlar ilkbahar sonlarında tavalara ekilir. 4-7 hafta sonra dikime hazır fide haline gelir. Yaz ortalarında 10 cm. kadar boylandıklarında, tarımı yapılacak bahçe ya da tarlalardaki yerine, aralarında 40-50 cm’lik aralıklar bırakılarak açılan çukurlara (ocaklara) ÅŸaşırtılırlar.

BÄ°TKÄ°SÄ°NÄ°N YETÄ°ÅžTÄ°RÄ°LMESÄ°

Ä°klim isteÄŸi: Brokoli, soÄŸuk ılıman iklimli bölgelerin bitkisidir. Yine de, bahçelerde soÄŸuk rüzgârlara açık yerlere fideleri dikilmemeli, güneÅŸ gören yerler yeÄŸlenmelidir. Bitki dış ülkelerde, sonbahar ile ilkbahar arasında yetiÅŸtirilmektedir. Çünkü, brokolinin yenilen kısımlarını oluÅŸturan yeÅŸil sürgünlerin niteliÄŸinin korunması açısından yaz aylarındaki kurak ve çok sıcak havalar uygun deÄŸildir. Sıcak havalarda sürgünler normal geliÅŸme göstermez. GevÅŸek yapılı olur ve hasattan birkaç saat sonra sürgünlerde pörsüme görülür.

Toprak isteÄŸi: Brokoli, hafif bünyeli ve zayıf tipteki toprakları sevmez. Ağır bünyeli ve organik madde yönünden zengin topraklara ekilmelidir. Zayıf tipteki topraklarda yetiÅŸtirilmek isteniyorsa, sonbaharda bu toprak kazılır. Yanmış çiftlik gübresi ya da azot, fosfat ve potaslı fenni kompoze gübre bolca verildikten sonra topraÄŸa çok az miktarda sönmüÅŸ kireç de karıştırılır. Ancak, brokolinin toprağı kesinlikle çok aşırı oranda gübrelenmemelidir.

Sulama: Brokoli yaz mevsiminde, yağışsız ve kurak havalarda düzenli olarak sulanır; bitkinin kökünün yeterli derecede nemli tutulmasına dikkat edilir.

Gübreleme: Yaz boyunca sulamalar sırasında bitkiye ara sıra biraz azotlu gübre verilmesi bitkinin geliÅŸmesine yardımcı olur.

Toprak iÅŸleme: Bitkinin çevresinde geliÅŸen yabani otlardan kurtulmak için, brokolinin toprağı, çok derin kazılmamak koÅŸuluyla arada bir çapalanır. Kışa doÄŸru bitkide boÄŸaz doldurma iÅŸlemi yapılır. Yani, bitkinin gövdesine doÄŸru toprak kabartılır ve bitkiye bastırılır. Böylece brokolinin kışı geçirmesine yardımcı olunur.

Çiçek ve yan sürgünlerin seyreltilmesi: Brokoli bitkisinden bol ve iyi nitelikli ürün alınması için zaman zaman zayıf görünüÅŸlü çiçek sürgünleri ile bitkinin gereksiz görülen yan sürgünleri koparılıp atılır.

Hasat (Derim): Brokoli baÅŸları, çiçek tomurcukları açmadan önce kesilip hasat edilir. Aksi takdirde, tomurcuklar patlayıp sarı çiçekler açarsa brokoli baÅŸları aşırı olgunlaÅŸarak piyasa niteliÄŸini yitirir. Brokoli baÅŸları, gövde tabanından tepe noktasına kadar uzaklık 23-25 cm’ye ulaÅŸtığında kesilir. Brokoli bitkisinde hasat, 2-3 günde bir olmak üzere dört ile altı kezde yapılıp tamamlanır.

Hastalık ve zararlılarıyla mücadele: Brokoli bitkisine dadanan zararlı ve hastalıklarla, uzmanlara danışılarak ve uygun tarım koruma ilaçları kullanılarak zamanında, eksiksiz ve aksatılmadan mücadele sürdürülür. Ayrıca ürün alınması yaklaÅŸtığında brokoliye, güvercin ve diÄŸer bazı kuÅŸlar dadanabilir. Ürünü korumak için böyle durumlarda bitkiye aÄŸ örtülmesi gerekebilir.