ADDİSON HASTALIĞI
Addison Hastalığı vücudumuzdaki böbrek üstü bezlerinin (adrenal bezler) ürettiği
hormonların eksikliği sonucu oluşan bir bozukluktur.
Böbrek Üstü Bezlerimiz her iki böbrekte yer alırlar. Bu bezler endokrin sistemin bir parçasıdır
ve bu bezler bütün organ ve dokular için hayati önemi olan hormonlar üretir.
Addison Hastalığında adrenal bezlerimiz çok az kortizol üretir ki bu hormon glukokortikoid
grubu adı verilen hormonlardır. Bazen Addison Hastalığı mineralokortikoid hormonlardan biri olan
aldosteronun eksikliğini de içerir. Addison Hastalığı hayatı tehtid edebilir.
Aynı zamanda bu hastalığa adrenal yetmezlik ya da hipokortizolizm denir. Addison Hastalığı
herhangi bir yaşta oluşabilir fakat en sık 30-50 yaş arasında görülür. Addison Hastalığının tedavisi
adrenal bezler tarafında eksik olarak üretilen hormonların yerine konmasını içerir.
İşaret ve Semptomlar:
Addison Hastalığının semptomları genellikle yavaş gelişir. Bazen birkaç ayı geçebilir.
-kas zayıflığı ve yorgunluk
-kilo kaybı ve iştahsızlık
-deri renginde koyulaşma (hiperpigmentasyon)
-düşük kan basıncı, hatta alınamaması
-tuz ihtiyacı (aşerme)
-düşük kan şekeri (hipoglisemi)
-bulantı-kusma-ishal
-huzursuzluk
-depresyon
Böbrekler
Böbrek Üstü
Bazen Addison Hastalığının semptomları aniden ortaya çıkabilir. Akut (hızlı) adrenal krizde
semptomlar aynı zamanda;
-karın veya bacak ağrısı, bögür ağrısı
-dehidratasyona yol açan ciddi kusma ve ishal
-düşük kan basıncı
-bilinç kaybını içerebilir.
Nedenler:
Adrenal bezlerimiz iki kısımdan oluşur. İç (medulla) kısım ürünleri adrenalin benzeri
hormonları içerir. Dış kısım(korteks) kortikosteroid adı verilen hormonları üretir. Bunlar
glukokorikoidler, mineralokortikoidler ve erkek seks hormonları(androjenler)’dır
Korteks ürünlerinden olan bu mineralokortikoidler ve glukokortikoidler hayati önem taşırlar.
Glukokortikoidler; bu hormonlar yiyecek enerjisinin enerjiye dönüşümünde, bağışıklık sistemin
inflamatuar cevabında ve steril cevabında vücuda yardımcı olurlar. Mineralokortikoidler; bu
hormonlar kan basıncını normal tutulması için vücuttaki sodyum, potasyum ve su dengesini ayarlar.
PRİMER ADRENAL YETMEZLİK
Addison hastalığı korteks hasarlandığında ve yeterli miktarda hormon üretemediğinde ortaya
çıkar. Doktorlar adrenal bezin zarar görmesini adrenal yetmezlik olarak değerlendirir.
Adrenal bezin hormon üretiminin azalması, bitmesi (otoimmün hastalık), çoğunlukla vücudun kendi
kendine zarar vermesi sonucu oluşur. Bilinmeyen nedenlerle immün sistem adrenal korteksi yabancı
olarak tanır, saldırır ve hasar verir.Adrenal bez yetmezliğinin diğer nedenleri:
-Tüberküloz
-Adrenal bezin diğer enfeksiyonları
-Adrenal beze kanser sıçraması
-Adrenal bez içine kanamayı içerir.
SEKONDER ADRENAL YETMEZLİK
Adrenal yetmezlik aynı zamanda hipofiz bezi yetmezliklerinde ortaya çıkar; hipofiz bezi
adrenal bez hormonlarını uyaran adrenakortikortropik hormonu (ACTH) üretir. ACTH nın yetersiz
üretimi, aslında normal miktarlarda adrenal bezden salgılanan hormonların eksikliğine yol açar.Hatta
adrenal bezlerinin hasarlanmış olması gerekmez.Doktorlar bu tabloya sekonder (ikincil) adrenal
yetmezlik adını verir.
Sekonder adrenal yetmezliğin yaygın olabilecek bir diğer nedeni de astım, artrit gibi kronik
hastalıklarda kullanılan kortikosteroidlerin ani olarak kesilmesidir.
ADDİSON KRİZİ
Tedavi edilmemiş bir Addison hastalığınız varsa, fiziksel stres (yaralanma, enfeksiyon) hastalıklarla
provoke olabilir.
TIBBİ YARDIMA NE ZAMAN BAŞVURULUR?
Ciddi yorgunluk, sebepsiz kilo kaybı, ilerleyici zayıflama, karın ağrısı, halsizlik, deri renginde koyulaşma
olursa Addison hastalığı ve olabilecek diğer nedenler açısından doktorunuza görünmeniz gerekir.
TARAMA ve TANI
Doktorunuz ilk önce sizin hikayeniz, belirtileriniz ve semptomlarınız hakkında konuşacaktır. Eğer
doktorunuz sizde Addison hastalığı düşünürse aşağıda sıralanan tetkikleri isteyecektir
KAN TESTLERİ
Vücudunuzdaki Na-K-Kortizol ve ACTH düzeyleri doktorunuza sizdeki belirtilerin adrenal yetmezlik
yüzünden mi olduğu hakkında fikir verir. Addison hastalığı ile ilgili oto antikor düzeylerini belirleyen
testler yapılabilir. OMU İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endo